200 χρόνια από την Επανάσταση του ’21. Το δίδαγμα
Γράφει ο Χρήστος Τούμπουρος
Διακόσια ολόκλη-ρα χρόνια από την Επανάσταση, από τότε που οι Έλλη-νες άδραξαν τα όπλα και κήρυξαν «την Πολιτικήν αυτού (Έθνους) Ύπαρξιν και Ανεξαρτησίαν».(1) Διακόσια χρόνια και η μνήμη, η χαοτική αυτή δύναμη καίει -«άκαυτη βάτος»- και συνδαυλίζεται από την εκπλήρωση του χρέους μας έναντι των προγόνων – επαναστατών. Γιατί μας ελευθέρωσαν.
Το προσάναμμα το κρατούν με την προσφορά τους, διαχρονικά, τόσοι ήρωες και διδάχοι της εθνικής αξιοπρέπειας. Κι όσο κι αν το δίκιο συ-νταυτίζεται με την ανωνυμία, με τον αγώνα δη-λαδή του λαού, είναι και αυτοί που στέκουν ως «ακρογωνιαίοι λίθοι», συντάσσουν και διατηρούν την εθνική διάρκεια και προκοπή του ελληνικού έθνους. Ρήγας Φεραίος – Βελεστινλής.
Ο άνθρωπος που με τις ιδέες και τα οράματά του σκόρ-πισε τη φλόγα της επανάστασης σε όλους τους Βαλκάνιους. Ο ήρωας, ο κοινωνικός επαναστάτης που στάθηκε ο πρώτος μεγαλομάρτυρας του αγώ-να συγκεντρώνοντας στο πρόσωπό του το μίσος όλης της ευρωπαϊκής αντίδρασης, αλλά και την ευγνωμοσύνη κάθε ελεύθερου Βαλκάνιου.Ο Καραϊσκάκης, «το παιδί της καλογριάς», ο στρατηγός Κολοκοτρώνης, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Μπακόλας και τόσοι άλλοι ήρωες και μάρτυρες του αγώνα.
Τόποι εθνικοί ποτισμένοι με το αίμα των αγωνιστών, με το πάθος και τον καημό του επαναστατημένου, για μια πατρίδα ελεύθερη, για μια Ελλάδα ανεξάρτητη. Και πάνω απ’ όλους και απ’ όλα εκείνος ο Βασίλης του δημοτικού τραγου-διού που αψήφισε «νοικοκουροσύνες» και φρο-νιμάδα και έγινε κλέφτης στ’ όνομα μιας λεύτερης και αδούλωτης πατρίδας. «Βασίλη, κάτσε φρόνιμα, να γένεις νοικοκύρης,για ν’ αποχτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι αγελάδες,χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν. (…)- Μάνα μου εγώ δεν κάθομαι να γίνω νοικοκύρης,να κάμω αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν, και να ‘μαι σκλάβος των Τουρκών, κοπέλι στους γερόντους».
Η εθνική και κοινωνική του περηφάνια τον ώθη-σαν να εγκαταλείψει τα υλικά αγαθά μιας υπόδουλης ζωής και να γίνει αντάρτης, ελεύθερος μέσα στη φύση των απόκρημνων βουνών. Η Ήπειρος, τόπος άγριος, γεμάτος βουνά, απρό-σιτος, ανυπόταχτος, «πρωτοστάτης» όμως κι αλη-θινή αιμοδότρα, σ’ όλα τα εθνικά κατορθώματα, σ’ όλο το εθνικό μεγαλείο. Σούλι, Πέτα, Σέλτσο, Σταυ-ρός Τζουμέρκων.
Στην Ήπειρο καλλιεργήθηκαν έντονα οι ιδέες του Νεοελληνικού Διαφωτισμού που ουσιαστικά άναψαν το φιτίλι της Επανάστα-σης. Ασφαλώς και δεν είναι υπερβολική η έκφραση που αναφέρεται στα Γιάννινα εκείνη την εποχή: «Πρώτα στα άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα». Και πάνω απ’ όλα Σκουφάς και Τσακάλωφ.Η Ήπειρος όμως είναι Ελλάδα. «Ο καθείς»-κάθε τόπος- «και τον οβολό του». Αυτό τον οβολό οφεί-λουμε να αξιοποιήσουμε κατάλληλα, γιατί θα γιορ-τάσουμε το 21. Το γιορτάζουμε, αφού καθιερώθηκε ως χρόνος γιορτής, αλλά και μνήμης. Η λήθη δεν χωράει εδώ. Δεν απιθώνονται στη λήθη τα εθνικά μας ιδανικά. Και περισσότερο δεν χωράει η εκμε-τάλλευση. Δεν είναι η εθνική ύπαρξη, η ιστορική και κατά συνέπεια η ελληνική μνήμη είδος προς μεταπώληση, ώστε να λειτουργούν οι μεσάζοντες, οι διαμεσολαβητές και οι μεταπράτες. Δεν αγορά-ζεται και δεν πωλείται.
Προσοχή όμως μήπως οι λόγοι και οι παράτες περισσέψουν. Μεγάλα λόγια έξαρσης της «εθνικής» υπερηφάνειας των Ελλή-νων για την επέτειο της «εθνικής παλιγγενεσίας», αλλά ανυπαρξία διδαγμάτων. Γιατί η πατρίδα είναι για όλους. «Τούτην την πα-τρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί και αμαθείς και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρω-ποι». (Ι. Μακρυγιάννης) Δεν εξαιρείται κανείς. Ένα πρέπει να είναι το δίδαγμα. Το ανάστημα που όρθωσε ο λαός μας, πριν από 200 χρόνια, ήταν η πιο αποφασιστική στάση και έκφραση του δικαιώματος, που έχει κάθε λαός, να επιλέγει ο ίδιος το δρόμο που θα πορευτεί. Να χαράσσει το δρόμο του και να τον διαβαίνει. Ελεύθερος. (1) Διακήρυξη του Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος«Τὸ Ἑλληνικὸν Ἔθνος, τὸ ὑπὸ τὴν φρικώδη ὀθω-μανικὴν δυναστείαν, μὴ δυνάμενον νὰ φέρῃ τὸν βαρύτατον καὶ ἀπαραδειγμάτιστον ζυγὸν τῆς τυ-ραννίας, καὶ ἀποσεῖσαν αὐτὸν μὲ μεγάλας θυσίας, κηρύττει σήμερον διὰ τῶν νομίμων παραστατῶν του, εἰς Ἐθνικὴν συνηγμένων Συνέλευσιν, ἐνώπιον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, τὴν Πολιτικὴν αὑτοῦ Ὕπαρ-ξιν καὶ Ἀνεξαρτησίαν.Ἐν Ἐπιδαύρῳ τὴν α ́ Ἰανουαρίου ἔτει ,αωκβ ́ καὶ Α ́ τῆς Ἀνεξαρτησίας».
